قانون اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، صادرکنندگان را مکلف کرده که ارز خود را به چرخه اقتصادی کشور بازگردانند. آئین‌نامه‌ای هم در آذر ماه سال جاری تصویب و ابلاغ شده که اکنون ملاک عمل ما، این آئین‌نامه است.

در این آئین‌نامه آمده است که صادرکنندگان باید تا ۹۰ درصد ارز خود را در قالب اسکناس یا به روش عرضه در سامانه نیما، واگذاری پروانه‌های صادراتی و سایر روش‌هایی که عنوان شده، بازگردانند. صادرکنندگان در بخش پتروشیمی، فولاد و فلزات اساسی نیز مکلف هستند ۱۰۰ درصد ارز صادراتی خود را بازگردانند. البته در این بخش استثنائاتی وجود دارد؛ یعنی صادرکنندگان حوزه پتروشیمی و فلزات اساسی چنانچه بخواهند بخشی از ارز صادراتی خود را در قالب اسکناس بازگردانند باید از بانک مرکزی مجوز دریافت کنند.

در تالار اول سامانه نیما صرفاً کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی و برخی اقلام اولیه و ضروری ارز ۲۸ هزار و۵۰۰ تومانی دریافت می‌کنند و این ارز از محل صادرات نفت، گاز و فرآورده‌های نفتی تأمین می‌شود. بنابراین، هیچ صادرکننده دیگری ملزم نیست که ارز خود را با نرخ ۲۸ هزار ۵۰۰ تومان در سامانه نیما عرضه کند.

در روزهای اخیر، یک بازنگری در بازگشت ارزهای صادراتی صورت گرفت که به موجب آن، سایر صادرکنندگان به جز صادرکنندگان گروه‌های ۲۱ تا ۲۵ در تالار دوم سامانه نیما، ارز خود را عرضه خواهند کرد و در این بازار، مکانیزم کشف قیمت، بر اساس عرضه و تقاضاست.

شروع مبادلات در تالار دوم با نرخ حدود ۳۶ هزار تومان صورت گرفت و نرخ آخرین مبادله در روزهای اخیر، حدود ۳۸ هزار تومان بود. در بازار مبادله سه مجموعه شامل تالار حواله ارزی، تالار اسکناس و تالار طلا و سکه را در نظر گرفته‌ایم که بخش مربوط به طلا و سکه هنوز راه اندازی نشده است.

رفع تعهد ارزی از طریق اسکناس به این صورت است که صادرکنندگان صرفاً در مبادی ورودی، اظهارنامه گمرکی خود را به شعب بانک ملی ارائه می‌کنند و بانک ملی ارز آنها را با نرخی معادل یک درصد کمتر از نرخ بازار مبادله که اکنون حدود ۴۴ هزار تومان است، خریداری می‌کند. این صادرکنندگان می‌توانند با مراجعه به شعب ریالی بانک ملی، ریال خود را دریافت کنند.